Een vennootschap onder firma (VOF) is een onderneming waarin minimaal twee personen of bedrijven samenwerken onder één gemeenschappelijke naam. Iedere (rechts)persoon die meedoet, wordt mede-eigenaar. Zo’n mede-eigenaar wordt ook wel vennoot genoemd. Iedere vennoot brengt iets in. Dit kan geld zijn, maar ook goederen of arbeid. Een minimumkapitaal is niet nodig.
Het afgescheiden vermogen
Een VOF heeft een afgescheiden vermogen. Dit betekent dat het vermogen van de VOF losstaat van de vermogens van de individuele vennoten. Met dit vermogen staan de vennootschap en haar vennoten in voor de schulden van de VOF. Schuldeisers met een vordering op een maat in privé kunnen zich niet zomaar op het VOF-vermogen verhalen.
De maten zijn in privé aansprakelijk voor de schulden van de VOF
De VOF is geen rechtspersoon. Vennoten zijn daarmee persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden van de VOF.
Dit betreft een hoofdelijke verplichting. Een schuldeiser mag daarom zelf bepalen of hij één of alle maten aanspreekt. De aangesproken maat kan zich ook niet verweren met de stelling dat de schuldeiser een andere maat moet aanspreken. Dat moet die maat dan zelf maar met zijn medevenno(o)t(en) uitvechten.
De maten van een VOF kunnen wisselen
Tijdens de “levensduur” van de VOF kan wijzigen wie maat zijn van de VOF. Maten kunnen uittreden en nieuwe treden kunnen toetreden. In zo’n geval kan het aantal leden afnemen (bij uittreden van een maat), toenemen (bij toetreden van een nieuwe vennoot) of gelijk blijven (als de ene maat toetreedt, op het moment dat een andere maat uittreedt).
Nieuwe maten zijn aansprakelijk voor oude schulden
Over het algemeen onderzoeken contractpartners bij het sluiten van een overeenkomst met een VOF niet uitvoerig wie (allemaal) maat daarvan zijn. Dit wordt meestal pas actueel op het moment dat er discussies ontstaan. Op dat moment kunnen er echter maten zijn toegetreden. Dit roept de vraag op of die nieuwe maten ook kunnen worden aangesproken voor zulke “oude” schulden. Zij waren immers niet betrokken bij het aangaan van die verplichting.
Lange tijd bestond hierover geen duidelijkheid. In zijn arrest van 15 maart 2015 (pensioenfonds beroepsvervoer) heeft de Hoge Raad zich hierover uitgelaten, in het voordeel van de schuldeisers. In die uitspraak heeft de Hoge Raad uitgesproken dat schuldeisers zich ook op het privévermogen van nieuwe maten mogen verhalen.
De reden hiervoor is dat de persoonlijke aansprakelijkheid van de maten als doel heeft om de belangen van de schuldeisers te beschermen. Hierdoor krijgen zij namelijk een extra verhaalsmogelijkheid, wanneer het afgescheiden vennootschapsvermogen ontoereikend is. Bovendien komt dit de rechtszekerheid ten goede. Hierdoor hoeft namelijk niet (steeds) te worden uitgezocht wanneer de schulden van de VOF zijn ontstaan en wie op die tijdstippen maat waren.
De belangen van de nieuwe maat worden hierdoor, naar de Hoge Raad, ook niet geschonden. Voordat deze als maat toetreedt, kan hij namelijk onderzoek doen naar de financiële situatie van de VOF en haar schulden. Op die manier kan hij afwegen of hij het risico wil nemen of niet. Bovendien kan hij met zijn medematen afspraken maken over de eventuele onderlinge draagplicht.
Onderlinge afspraken tussen de vennoten
De vennoten kunnen deze aansprakelijkheid onderling niet uitsluiten of beperken. Dat kan hoogstens in samenspraak met de schuldeiser. Die zal daar echter niet snel voor openstaan. Voor nieuw toe te treden vennoten is het dan ook verstandig om de financiële positie van de vennootschap goed te (laten) onderzoeken (een zogenoemd due diligence), voordat zij toetreden.
Hoewel vennoten deze aansprakelijkheid onderling niet kunnen uitsluiten, kunnen zij deze onderling wel verdelen. Zo kan een toetredende vennoot met de “oude” vennoten afspreken dat zij hem zullen vrijwaren, wanneer hij voor een oude schuld wordt aangesproken. Hoewel hij dat dan niet tegen de schuldeiser kan inroepen, kan hij zijn schade op die manier intern verhalen, mits de medevennoten verhaal bieden.
Vragen?
Hebt u een vordering op een VOF en wilt u de vennoten persoonlijk aanspreken? Of bent u maat van een VOF en wordt u door een schuldeiser in privé aangesproken? Dan bespreken wij graag met u wat wij voor u kunnen betekenen. Maar ook als u wilt toetreden tot een vennootschap of als vennootschap in onderhandeling bent met een potentiële nieuwe vennoot, bespreken wij graag uw opties met u.
