Wanneer een werkgever en een werknemer voor het eerst een arbeidsovereenkomst met elkaar sluiten, kennen ze elkaar over het algemeen nog niet (goed). Een (soort van) testfase kan dan prettig zijn.
De proeftijd
Met een proeftijdbeding kunnen partijen vorm geven aan een dergelijke testfase.
Gelijke duur
De proeftijd moet voor beide partijen gelijk zijn. Wanneer de proeftijd voor de werkgever langer is dan voor de werknemer (of vice versa), dan is het proeftijdbeding nietig; dat wil zeggen dat de afspraak nooit geldig is geweest en partijen er geen beroep op kunnen doen.
Het schriftelijkheidsvereiste
Het proeftijdbeding moet schriftelijk worden vastgelegd. Wanneer dat niet is gebeurd, kunnen partijen geen beroep doen op de proeftijd.
In zijn arrest van 13 december 2011 heeft het gerechtshof Leeuwarden uitgesproken dat het overigens niet nodig is dat het proeftijdbeding in de arbeidsovereenkomst wordt opgenomen. Naar het oordeel van het hof kan een proeftijd rechtsgeldig in de eerste plaats worden vastgelegd door de ondertekening (door de werknemer) van enig document waarin wordt ingestemd met een regeling (bijvoorbeeld een bedrijfsreglement of kantoorhandboek) waarin een proeftijdbeding vast en niet facultatief is vastgelegd. Tevens is het hof van oordeel dat een proeftijdbeding bindend is, wanneer de mondelinge overeenstemming eenzijdig door de werkgever schriftelijk wordt bevestigd.
De maximale duur van de proeftijd
Bij een contract voor onbepaalde tijd
Wanneer de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is aangegaan, mag een proeftijd van ten hoogste twee maanden overeengekomen worden.
Bij een contract voor bepaalde tijd
Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd mag de proeftijd maximaal 2 maanden zijn, wanneer het contract voor 2 jaar of langer is aangegaan; Indien de arbeidsovereenkomst voor minder dan 2 jaar is aangegaan, of als het einde van de arbeidsovereenkomst niet op een kalenderdatum is gesteld (onder meer omdat het gekoppeld is aan een project of ter vervanging wegens – bijvoorbeeld – zwangerschapsverlof), dan mag de proeftijd maximaal 1 maand bedragen.
In de CAO kan een langere proeftijd worden overeengekomen
In een CAO kan geregeld zijn dat partijen een langere proeftijd overeen mogen komen. Kijk dus altijd of er een CAO van toepassing is en – zo ja – of die iets regelt over de proeftijd.
Een tweede proeftijd, bij andere vaardigheden of verantwoordelijkheden
In beginsel kan het proeftijdbeding alleen in de eerste arbeidsovereenkomst worden overeengekomen. Daarna hebben partijen immers al kennis met elkaar gemaakt. In de wet heeft de wetgever echter één belangrijke uitzondering hierop gemaakt, te weten als die tweede (of latere) arbeidsovereenkomst duidelijk andere vaardigheden of verantwoordelijkheden van de werknemer eist. Wanneer die nieuwe functie geen andere vaardigheden of verantwoordelijkheden vergt, is het proeftijdbeding nietig. Dit ondervond de werkgeefster in de kwestie die leidde tot de uitspraak van de kantonrecht Roermond van 28 februari 2022.
